Uşaqların sağlamlığı hər valideynin öncəlik verdiyi ən vacib mövzulardan biridir. Bu mövzuda peşəkar bir mütəxəssis olan Uşaq Cərrahı Jalə Eyvazova, uşaqların qulaq, burun və boğaz sağlamlığını qorumaq üçün vacib olan ən mühüm məqamları və sağlamlıq problemlərinin erkən aşkar edilməsinin əhəmiyyətini bizimlə bölüşür.
Jurnalist: Salam, Jalə xanım! Saytınızda uşaq həkimliyi və burun-boğaz xəstəliklərinə dair verdiyiniz məlumatlar çox faydalıdır. İlk olaraq uşaq cərrahı olaraq, uşaqların sağlamlığı ilə bağlı diqqət yetirilməli əsas məqamları bizimlə paylaşa bilərsinizmi?
Jalə Eyvazova: Salam! Uşaqların sağlamlığı ilə bağlı ən vacib məqamlar onların müntəzəm olaraq yoxlanılmasıdır. Uşaqların orqanizmi yetişkinlərdən fərqli olaraq daha sürətlə inkişaf edir və buna uyğun olaraq da müxtəlif xəstəliklərə qarşı daha həssasdırlar. Uşaqlarda sağlamlıq problemlərinin erkən aşkarlanması onların sağlamlığını qorumaq və inkişafını dəstəkləmək üçün çox önəmlidir. Xüsusilə qulaq, burun və boğaz xəstəlikləri uşaqların ümumi sağlamlığına ciddi təsir göstərə bilər, çünki bu sahələr uşağın nəfəs alma və işitmə qabiliyyətini birbaşa təsir edir.
Jurnalist: Uşaqlarda qulaq, burun və boğaz xəstəliklərinin daha çox rastlanan növləri hansılardır? Həmçinin valideynlərin diqqət etməli olduğu simptomlar nələrdir?
Jalə Eyvazova: Uşaqlarda qulaq, burun və boğaz xəstəlikləri çox yaygındır və valideynlərin bu sahələrə xüsusi diqqət göstərməsi vacibdir. Uşaqlarda ən çox rastlanan qulaq xəstəlikləri arasında qulaq iltihabı (otitis media), qulaq axıntısı və işitmə problemləri yer alır. Burun xəstəlikləri isə burun tıxanıklığı, burun axıntısı, allergik rinit və sinüzit kimi vəziyyətlərlə müşayiət oluna bilər. Uşaqlarda boğaz problemləri isə adətən boğaz ağrısı, udqunma çətinliyi və tez-tez ortaya çıxan udlaq infeksiyaları (faringit) şəklində olur.
Valideynlər bu simptomlara diqqət yetirməlidir. Uşaqlarda tez-tez qulaq ağrısı, burun axıntısı və boğazda qıcıqlanma hissi yaranarsa, bu, erkən müdaxilə tələb edən vəziyyətlərin göstəricisi ola bilər. Əgər uşaqda yuxu pozğunluğu, nəfəs alma çətinliyi və ya ağrılı udqunma kimi əlamətlər varsa, bu ciddi xəstəliklərin xəbərçisi ola bilər.
Jurnalist: Uşaq cərrahı kimi hansı əməliyyatlar ən çox tələb olunur? Bu əməliyyatlar nə zaman vacib olur və əməliyyata qərar vermək üçün nə cür meyarlar nəzərə alınır?
Jalə Eyvazova: Uşaq cərrahı olaraq ən çox əməliyyat etdiyim sahələr qulaq, burun və boğaz xəstəlikləridir. Uşaqlarda qulaq iltihabları və orta qulaq problemləri çox yaygındır. Əgər uşağın qulağında tez-tez iltihablar baş verirsə, bu onun işitmə qabiliyyətini əhəmiyyətli dərəcədə təsir edə bilər və uzun müddətli müalicə tələb edə bilər. Bu halda qulaq drenajı və tympanostomiya (qulaq damarlarının açılması) əməliyyatları tələb oluna bilər.
Burun tıxanıqlığı, sinüzit və burun polipləri kimi problemlər də uşaqlarda çox yaygındır. Əgər burun tıxanması və ya burun axıntısı uzun müddət davam edirsə və uşaqda nəfəs alma çətinliyi yaranarsa, bu halda cərrahiyyə müdaxiləsi vacib ola bilər. Sinüzit problemi isə bəzən antibiotiklərlə müalicə edilə bilər, amma əgər şişkinlik davam edərsə, burun boşluğunun əməliyyat yolu ilə açılması lazım ola bilər.
Həmçinin, bəzən uşaqların boğazında kəskin udqunma çətinlikləri və ya gecikmiş boğaz infeksiyaları ola bilər ki, bu da əməliyyat müdaxiləsi tələb edir. Bəzi hallarda, bu cür infeksiyalar bədənin digər hissələrinə keçə bilər və ümumi sağlamlığa təsir edə bilər.
Jurnalist: Uşaqların əməliyyatları ilə bağlı valideynlərin ən çox narahat olduğu mövzulardan biri təhlükəsizlikdir. Uşaq cərrahiyyəsi nə qədər təhlükəsizdir və valideynlər nə kimi addımlar atmalıdır?
Jalə Eyvazova: Uşaq əməliyyatları müasir tibbi texnologiyalar və inkişaf etmiş anesteziya üsulları ilə olduqca təhlükəsizdir. Ancaq valideynlərin ən vacib addımı, əməliyyatdan əvvəl həkim ilə ətraflı danışmaq və əməliyyatın ehtiyacını və risklərini tam olaraq başa düşməkdir. Uşaqların cərrahiyyə müdaxiləsi zamanı anaestetik prosedurlarda çox diqqətli olunmalı və əməliyyatın doğru zamanda aparılması təmin edilməlidir.
Valideynlər həkim tərəfindən verilən bütün tövsiyələrə əməl etməli, əməliyyatın əvvəlində və sonrasında uşağa necə qulluq etmələri ilə bağlı məlumatları almalıdırlar. Uşaqların əməliyyatdan sonra sağalması üçün müvafiq istirahət və qidalanma təmin edilməli, müvafiq dərmanlar verilməlidir. Əməliyyatdan əvvəl və sonra həkimlə əlaqə saxlamaq vacibdir.
Jurnalist: Burun-boğaz xəstəliklərinin uşaqların inkişafına təsirləri nə dərəcədə böyükdür və bu xəstəliklər uzunmüddətli problemlərə yol aça bilərmi?
Jalə Eyvazova: Bəli, burun-boğaz xəstəliklərinin uşaqların inkişafına uzunmüddətli təsiri ola bilər. Burun tıxanıqlığı və ya boğaz problemləri uşağın düzgün nəfəs almasını əngəlləyir və bu, oksigenin bədənə daxil olmasına maneə törədə bilər. Əgər uşağın nəfəs alma prosesi uzun müddət pozulursa, bu beynin inkişafını mənfi təsir edə bilər. Xüsusilə, yuxu problemi, iştahazlıq və ümumi inkişaf gerilikləri meydana gələ bilər. Uşaqlar düzgün qidalanmaqda çətinlik çəkərsə, bu onların fiziki və zehni inkişafına mənfi təsir edə bilər.
Bundan əlavə, təkrarlanan burun və boğaz infeksiyaları uşağın məktəb performansını və sosial həyatını da təsir edə bilər. Uşaqlarda öyrənmə çətinlikləri, zəif diqqət və yuxusuzluq da bu problemlərlə əlaqəli ola bilər.
Jurnalist: Valideynlər uşaqlarının qulaq, burun və boğaz sağlamlığını necə qorumaq üçün nə etməlidirlər?
Jalə Eyvazova: Valideynlər uşaqlarının sağlamlığına diqqət yetirməli və müntəzəm olaraq həkim müayinələrinə aparmalıdırlar. Bununla yanaşı, uşaqların düzgün qidalanması, sağlam həyat tərzi və gigiyenik qaydalara riayət etməsi çox vacibdir. Ayrıca, soyuqdəymə və allergiya kimi mövsümi xəstəliklərdən qorunmaq üçün uşaqların immun sistemini gücləndirmək lazımdır. Havanın keyfiyyətinə diqqət etməli və uşaqları çirkli və tozlu mühitlərdən qorumağa çalışmalıdırlar.
Əgər uşaqların qulağında, burun və boğazında hər hansı bir problem meydana çıxarsa, dərhal həkimə müraciət edilməlidir. Bu erkən müdaxilə, uşaqların sağlam böyüməsi və inkişaf etməsi üçün çox önəmlidir.
Jurnalist: Çox təşəkkür edirəm, Jalə xanım, bu dəyərli məlumatları bizimlə bölüşdüyünüz üçün.
Jalə Eyvazova: Mən təşəkkür edirəm! Uşaqların sağlamlığı hər birimiz üçün çox vacibdir və bu mövzuda məlumatlı olmaq, onların gələcəyini daha sağlam və xoşbəxt etmək üçün çox önəmlidir.
